Kolekcja Zamku Królewskiego w Warszawie powiększyła się o piętnastowieczny obraz florenckiego mistrza Paola Ucella „Madonna z Dzieciątkiem”. Zakup został sfinalizowany na początku września. – To jeden z najważniejszych nabytków muzealnych w Polsce ostatnich dziesięcioleci – mówił prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Zamku Królewskiego.

Ucello urodził się we Florencji, w rodzinie chirurga-cyrulika. Bardzo wcześnie zaczął zajmować się sztuką – już jako dziesięciolatek pracował pod okiem Lorenza Ghibertiego przy dekoracji drzwi do Baptysterium florenckiego. Uwielbiał rysować zwierzęta, stąd pseudonim Ucello – po włosku: ptak.

Kilka lat życia spędził w Wenecji, tam pracował przy budowie Bazyliki św. Marka, projektując mozaiki. Wykonywał freski i projekty witraży do katedry florenckiej, tworzył freski w Zielonym Krużganku kościoła Santa Maria Novella we Florencji, namalował szereg obrazów. Paol Ucello postrzegany był jako mistrz perspektywy. Dokonał w tym obszarze istotnej zmiany, przechodząc od perspektywy umownej, tak typowej dla gotyku, do perspektywy naturalnej, która zdominowała malarstwo na kilkaset lat.

W wieku 50 lat ożenił się z młodziutką, 19-letnią Tommasą do Benedetto Malifici, z którą miał dwoje dzieci. Dożył sędziwego jak na tamte czasy wieku, zmarł jako 78-latek w 1475 roku.

Obraz „Madonna z Dzieciątkiem” powstał około 1430 roku. Był wystawiany w Galerii Arcydzieł Zamku Królewskiego od stycznia 2022 roku do czerwca 2023 roku. Teraz przeszedł na własność muzeum. Charakteryzuje się on dość surowym, geometrycznym i oszczędnym tłem, na którym pojawiają się przedstawione w kontrastowy sposób główne postaci. Zwracają uwagę draperie szaty Madonny, finezyjnie oblekającej jej postać. Załomy, zagięcia tkaniny, jej zdobienia stanowią przeciwwagę dla ascetycznej scenerii. Jeszcze bardziej miękka i delikatna jest szata pod zewnętrzną suknią Madonny. Na obrazie znajduje się ptak, który pochłania uwagę Dzieciątka.

Oglądając obraz można prześledzić proces jego powstawania. Przetarta powierzchnia farby odsłania pierwotne malowidło, które następnie zostało przemalowane. Początkowo Dzieciątko było nagie, dopiero później Ucello zdecydował się „przyoblec” je w tunikę. Dziś widać na obrazie namalowaną w pierwszej wersji rękę Marii, podtrzymującą oryginalnie pośladki chłopca.

Wojciech Falkowski zapowiadał podczas konferencji prasowej, że obraz będzie wystawiany w tworzonym właśnie gabinecie poświęconym sztuce włoskiej XIV i XV wieku.

morb