Wielbiciele muzyki organowej już wkrótce będą mieli okazję posłuchać serii koncertów, na których wystąpią wybitni organiści w repertuarze solowym, ale także w towarzystwie skrzypiec, fletu czy trąbki. Już wkrótce rozpoczyna się kolejna edycja Międzynarodowego Festiwalu Organowego Johann Sebastian Bach 2024.
W warszawskiej Katedrze Kościoła pod wezwaniem św. Ducha pierwszy koncert odbędzie się 3 lipca, dzień wcześniej nastąpi inauguracja w Bazylice Katedralnej w Łowiczu.
– Przez wiele lat był to festiwal ortodoksyjnie organowy, grane były kompozycje wyłącznie Johanna Sebastiana Bacha. W pewnym momencie rozszerzyliśmy jednak repertuar o muzykę XVIII i XIX wieku. Pojawiły się występy duetów, czasem zapraszaliśmy chóry, zdarzały się też koncerty z udziałem mniejszych orkiestr – mówi portalowi dlakultury.pl prof. Wiktor Łyjak, kierownik artystyczny festiwalu.
Podczas tegorocznej edycji usłyszeć będzie można m.in. wspaniałych organistów: Wiktora Łyjaka, Lidię Książkiewicz, Krzysztofa Maroska, Karola Gołębiowskiego, Hannę Bartošovą, Paula Kaysera, Bogdana Narlocha i Bartosza Patryka Rzymana a także Annę Lubańską (mezzosopran), Krzysztofa Jakowicza (skrzypce), Jadwigę Kotnowską (flet) i Romana Grynia (trąbka). Repertuar będzie szeroki, pojawią się oczywiście kompozycje Bacha, ale też m.in. Dvořaka, Brahmsa, Mendelssohna-Bartholdy’ego, Telemanna czy Piazzoli.
Koncerty odbywają się w dwóch miastach – w Łowiczu i Warszawie. Organy z Łowicza są większe, natomiast warszawski kościół dysponuje mniejszym instrumentem, ale może poszczycić się świetną akustyką. – W Łowiczu mamy 43 głosy rozdzielone między trzy klawiatury ręczne i klawiaturę nożną, w Warszawie natomiast 10 głosów na dwóch klawiaturach ręcznych i nożnej. Trzeba jednak zaznaczyć, że kościół warszawski jest dawna cerkwią, więc tutaj wszystko brzmi doskonale. I nie przeszkadza że instrument jest mniejszy – mówi prof. Łyjak.
Jak dobierać głosy do zapisów? Te same kompozycje wykonuje się przecież na różnych instrumentach, dostępnych w konkretnych miejscach, wykorzystując ich indywidualne możliwości.
– Mistrzowie, u których studiujemy, tego uczą – wyjaśnia dyrektor artystyczny, który sam jest uznanym organistą. – Uczulają muzyków, co można, a czego nie. To jest jak z przyprawami do potraw. Jeśli gotuje ktoś niedoświadczony, najczęściej dorzuca wszelkie możliwe dodatki, w efekcie uzyskujemy coś mało strawnego. Wyrafinowany smakosz i kucharz pieczołowicie dobiera przyprawy. Podobnie wytrawny muzyk grający na organach nie będzie obciążał bez potrzeby poszczególnych dźwięków balastem rożnych głosów, tylko wybierze te, dzięki którym muzyka będzie klarowna, przystępna i wysmakowana – tłumaczy.
Prof. Łyjak podkreśla też wagę akustyki. Organista musi uwzględniać specyfikę konkretnego miejsca. Trzeba nieustannie słuchać dźwięku i odpowiadać na panujące warunki. Wiadomo też, że każdy instrument ma walory, ale i słabsze cechy. Dobry organista jest w stanie zamaskować niedostatki i wyeksponować przewagi konkretnego egzemplarza. Wszystko po to, by muzyka dawała satysfakcję grającemu i słuchaczowi.
Festiwal ma kilkudziesięcioletnią historię. Początkowo w Warszawie odbywał się w kościele ewangelicko-augsburskim Świętej Trójcy przy pl. Małachowskiego, następnie w kościele seminaryjnym na Krakowskim Przedmieściu, później organizatorzy przenieśli go do kościoła Franciszkanów przy ul. Zakroczymskiej, a następnie do Kościoła Polskokatolickiego przy ul. Szwoleżerów 2, gdzie koncerty odbywają się do dziś. Natomiast łowicka edycja wydarzenia organizowana jest w Bazylice Katedralnej w Łowiczu.
Organizatorem festiwalu jest Warszawskie Towarzystwo Muzyczne, a kierownikiem artystycznym – prof. Wiktor Łyjak, znakomity organista, koncertujący muzyk, pedagog, rzeczoznawca i autor licznych publikacji z zakresu organistyki.
Monika Borkowska
MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL ORGANOWY JOHANN SEBASTIAN BACH 2024 ? – Warszawskie Towarzystwo Muzyczne
