Już za miesiąc rozpocznie się druga edycja Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego na Instrumentach Historycznych. Zmagania konkursowe potrwają od 5 do 15 października 2023 roku i odbędą się w Filharmonii Narodowej w Warszawie. To szansa dla młodych pianistów i wielkie święto dla miłośników wykonawstwa historycznego.

Do udziału w konkursie zakwalifikowanych zostało 35 pianistów z 14 krajów. Będą oni mieli do dyspozycji fortepiany historyczne z kolekcji Instytutu Chopina (Erard z 1838, 1849 i 1855, Pleyel z 1848 i 1854, Broadwood z 1843), a także kopie instrumentów z epoki oraz instrumenty udostępnione przez zaprzyjaźnione kolekcje europejskie.

Pianistów oceniać będzie jury w składzie: Paolo Giacometti, Yves Henry, Tobias Koch, Vaclav Luks, Janusz Olejniczak, Olga Paschenko, Ewa Pobłocka, Andreas Staier oraz Wojciech Świtała.

Konkurs składa się z trzech etapów. Pierwszy i drugi to recitale solowe. W trakcie występów muzycy zagrają utwory Fryderyka Chopina, ale też Johanna Sebastiana Bacha, Wolfganga Amadeusza Mozarta i polonezy polskich kompozytorów tworzących w pierwszej połowie XIX wieku. Do trzeciego etapu wybranych zostanie sześciu finalistów. Wykonają wybrane przez siebie utwory Chopina z orkiestrą.

Pianistom towarzyszyć będzie Oh Orkiestra Martyny Pastuszki pod dyrekcją Václava Luksa. Zespół powstał w 2012 roku w Katowicach z inicjatywy grupy miłośników muzyki dawnej. Dziś jest to jedna z najważniejszych tego typu orkiestr w kraju. Może pochwalić się okazałym dorobkiem płytowym i współpracą z uznanymi osobistościami muzycznego świata. Od 2018 roku współpracuje regularnie m.in. z Narodowym Instytutem Fryderyka Chopina, krzewiąc historyczne wykonawstwo polskiej muzyki romantycznej. Występuje m.in. na festiwalu Chopin i jego Europa.

Można już kupować bilety na przesłuchania. Transmisja będzie też dostępna w internecie – na stronie konkursu oraz na kanale YouTube Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina.

Pierwsza edycja konkursu odbyła się w 2018 roku, zwyciężył Polak, Tomasz Ritter. Drugie miejsce, ex aequo, zajęli Naruhiko Kawaguchi (Japonia) i Aleksandra Świgut (Polska). Trzecia nagroda została przyznana Krzysztofowi Książkowi (Polska).

Powołanie do życia nowego konkursu było swego rodzaju przełomem. O ile wykonawstwo historyczne utworów średniowiecznych, klasycznych czy barokowych było od dawna popularne, o tyle w przypadku muzyki romantycznej było zjawiskiem sporadycznym. Okazało się, że przywracanie autentyczności brzmienia kompozycjom z XIX wieku może być niezwykle inspirujące.

Trend ten padł na podatny grunt, wielu pianistów szuka dziś prawdy historycznej, usiłując zbliżyć się jak najbardziej do brzmienia z czasów Chopina, próbując wyobrazić sobie, jak słyszał swoją muzykę on sam. Również słuchacze cenią sobie takie doświadczenia. W efekcie pojawia się coraz więcej koncertów, podczas których instrumentaliści mierzą się z klawiaturą historyczną mającą wiele ograniczeń, niedoskonałą, ale – z drugiej strony – wyjątkową. To bowiem te instrumenty pobudzały wyobraźnię kompozytorów, na nich wykonywali oni swoje utwory, z myślą o nich komponowali.

Przekonanych do wykonawstwa historycznego nie trzeba namawiać do śledzenia zmagań konkursowych. Warto natomiast apelować do nieprzekonanych, by wyszli ze swojej tzw. strefy komfortu, otworzyli się na nową estetykę, nowe doświadczenia i poszukiwali – wraz z muzykami – tej głębokiej prawdy, zbliżając się bardziej niż kiedykolwiek do Chopina.

morb