Wielu sławnych kompozytorów zmarło młodo. Fryderyk Chopin dożył 39. urodzin, podobnie jak Carl Maria von Weber. Felix Mendelssohn i George Gershwin przeżyli 38 lat, Georges Bizet – 36, Wolfgang Amadeus Mozart – 35, Vincenzo Bellini – 33, Mieczysław Karłowicz – 32, Franz Schubert i Juliusz Zarębski – 31… Niektórzy twórcy zapisali się w historii muzyki, choć zakończyli życie w jeszcze młodszym wieku. Oto dwanaścioro wybitnych kompozytorów, którzy zmarli przed ukończeniem trzydziestu lat.

Giovanni Battista Pergolesi (4.01.1710 – 16.03.1736)

Włoski kompozytor, jeden z najwybitniejszych twórców epoki baroku. Zapisał się w historii muzyki jako twórca opery buffa, nowego gatunku, opowiadającego z przymrużeniem oka o codziennych problemach zwykłych ludzi, w przeciwieństwie do poważnej opery seria o tematyce mitologicznej lub historycznej. Skomponował także kilkanaście innych oper oraz liczne dzieła religijne, w tym ukończone na kilka dni przed śmiercią Stabat Mater, uważane za jedno z najwspanialszych muzycznych opracowań tej chorałowej sekwencji. Zmarł na gruźlicę w wieku 26 lat, pochowany został w katedrze w Pozzuoli pod Neapolem.

Juan Crisóstomo Arriaga (27.01.1806 – 17.01.1826)

Zwany „hiszpańskim Mozartem”, z wiedeńskim klasykiem dzielił nie tylko dzień urodzin (przyszedł na świat dokładnie 50 lat później), ale także mistrzostwo formy i języka muzycznego. W wieku 18 lat ukończył studia w Paryżu i sam został wykładowcą tamtejszego konserwatorium. Najbardziej cenione są jego trzy kwartety smyczkowe, był także autorem opery (skomponowanej w wieku 13 lat), symfonii, licznych dzieł kameralnych i religijnych. Zmarł dziesięć dni przed 20. urodzinami, prawdopodobnie na gruźlicę. Spoczął w nieoznakowanym grobie na paryskim Cimetière du Nord.

Józef Krogulski (4.09.1815 – 9.01.1842)

Pochodzący z Tarnowa znakomity pianista i kompozytor, jako cudowne dziecko występował z koncertami w całej Europie. Studiował w Warszawie u Elsnera i Kurpińskiego, potem pracował jako nauczyciel oraz dyrygent chórów w stołecznych kościołach. Za jego najwybitniejsze kompozycje uważa się dwa koncerty fortepianowe (skomponowane w wieku 16 lat), stworzył również kilkadziesiąt wokalno-instrumentalnych dzieł religijnych, utwory kameralne i fortepianowe. Zmarł na gruźlicę w wieku 26 lat, jego grób znajduje się na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim.

Antoni Stolpe (23.05.1851 – 7.09.1872)

Urodzony w Puławach, za życia uznawany był za jednego z najwybitniejszych kompozytorów i pianistów swoich czasów. Studiował w Warszawie (między innymi u Stanisława Moniuszki) i w Berlinie, później wykładał w berlińskim konserwatorium. Jego talent wychwalali najwięksi twórcy epoki, po śmierci został jednak niemal całkowicie zapomniany – kompozycje Stolpego zaczęły powracać na estrady dopiero w ostatnich latach. Pozostawił po sobie kilkadziesiąt utworów, przede wszystkim fortepianowych, ale także orkiestrowych, wokalnych, kameralnych. Zmarł na gruźlicę w wieku 21 lat podczas kuracji we włoskim Merano.

Ciprian Porumbescu (14.10.1853 – 6.07.1883)

Jeden z najznakomitszych rumuńskich twórców XIX wieku urodził się w mieszanej rodzinie polsko-rumuńskiej jako Cyprian Gołęmbiowski. Studiował w Wiedniu u Antona Brucknera, pracował jako nauczyciel w Czerniowcach i Braszowie. Jego najsłynniejszą kompozycją jest Ballada na skrzypce i orkiestrę, cenione są również jego pieśni – melodię jednej z nich wykorzystano w hymnie Albanii, inna była do 1990 roku hymnem Rumunii. Zmarł na gruźlicę na trzy miesiące przed 30. urodzinami. Spoczął we wsi Stupca koło Suczawy na rumuńskiej Bukowinie; miejscowość tę przemianowano później na Ciprian Porumbescu.

Guillaume Lekeu (20.01.1870 – 21.01.1894)

Ceniony belgijski kompozytor, laureat belgijskiej Nagrody Rzymskiej, uczył się prywatnie u Césara Francka i Vincenta d’Indy’ego. Jego Sonata na fortepian i skrzypce uważana jest przez wielu badaczy za prototyp sonaty fikcyjnego kompozytora Vinteuila, opisywanej przez Marcela Prousta w cyklu powieściowym W poszukiwaniu straconego czasu. Był także autorem dzieł orkiestrowych, kameralnych i fortepianowych. Zmarł na tyfus w dzień po swych 24. urodzinach. Pochowany został na cmentarzu w rodzinnej wsi Heusy (dziś dzielnica Verviers) w belgijskiej prowincji Liège.

Lili Boulanger (21.08.1893 – 15.03.1918)

Młodsza siostra Nadii Boulanger, legendarnej profesorki kompozycji. Za życia uważana za jedną z czołowych kompozytorek swoich czasów, wymieniana była wśród głównych przedstawicieli impresjonizmu w muzyce. W wieku 20 lat, jako pierwsza w historii kobieta, otrzymała prestiżową francuską Nagrodę Rzymską. W jej twórczości dominują dzieła wokalno-instrumentalne, a także kameralne i fortepianowe. Zmarła na gruźlicę jelit w wieku 24 lat. Spoczęła w rodzinnym grobie na paryskim Cimetière du Nord, ponad 60 lat później pochowano obok niej sławną siostrę.

Julian Skriabin (12.02.1908 – 22.06.1919)

Syn rosyjskiego kompozytora Aleksandra Skriabina. W wieku 10 lat rozpoczął studia u Reinholda Glière’a w konserwatorium kijowskim. W jego utworach widoczne są wpływy twórczości ojca, ale pewne elementy języka muzycznego zapowiadają rosyjską awangardę lat 20. XX wieku. Duży rozgłos zdobyły preludia fortepianowe (opublikowane kilkadziesiąt lat po jego śmierci); badacze spierają się jednak, czy chłopiec mógł być autorem tak dojrzałych dzieł. W wieku 11 lat utonął w rzece Dniepr w Irpieniu pod Kijowem. Pochowano go na nieistniejącym dziś cmentarzu w kijowskim uroczysku Askoldowa Mogiła.

Vítězslava Kaprálová (24.01.1915 – 16.06.1940)

Czeska kompozytorka i jedna z pierwszych dyrygentek w historii muzyki. Studiowała w Pradze i Paryżu. Jako pierwsza kobieta poprowadziła między innymi Orkiestrę Filharmonii Czeskiej i BBC Orchestra. Jej niezwykle dojrzałe kompozycje były przyjmowane z podziwem przez krytyków i słuchaczy. Do najwybitniejszych dzieł Kaprálovej należą Sinfonietta wojskowa i Kwietniowe preludia na fortepian, komponowała także pieśni, muzykę kameralną i fortepianową. Zmarła w wieku 25 lat w trakcie ewakuacji Paryża podczas II wojny światowej, prawdopodobnie na tyfus. Jej grób znajduje się na Cmentarzu Centralnym w Brnie.

Roman Padlewski (7.10.1915 – 16.08.1944)

Polski kompozytor, dyrygent, pianista, skrzypek i muzykolog. Studiował w Poznaniu u Tadeusza Szeligowskiego i Stanisława Wiechowicza. Po wybuchu II wojny światowej przeniósł się do Warszawy, gdzie był aktywnym organizatorem życia muzycznego podczas okupacji niemieckiej. Spośród nielicznych zachowanych kompozycji Padlewskiego najwyżej cenione jest chóralne Stabat Mater nawiązujące do renesansowej polifonii; pisał także pieśni, utwory chóralne i kameralne. Zmarł w wieku niespełna 29 lat wskutek ran odniesionych w Powstaniu Warszawskim. Spoczął na warszawskim Cmentarzu Wilanowskim.

Gideon Klein (6.12.1919 – ok. 27.01.1945)

Czeski kompozytor i pianista pochodzenia żydowskiego. Kompozycji uczył się prywatnie u Aloisa Háby. W 1941 roku trafił do obozu koncentracyjnego w Theresienstadt, gdzie powstała większość jego kompozycji. Do najbardziej cenionych należą Sonata na fortepian oraz Trio smyczkowe, zachowały się także inne dzieła kameralne oraz pieśni. W październiku 1944 został deportowany do Auschwitz, a następnie do Fürstengrube, gdzie zginął w wieku 25 lat podczas ewakuacji obozu. Symboliczny nagrobek kompozytora znajduje się na cmentarzu żydowskim w jego rodzinnym Přerovie.

Adam Falkiewicz (4.01.1980 – 21.05.2007)

Polski kompozytor, uważany był za jednego z najwybitniejszych twórców swego pokolenia. Uczył się prywatnie u Włodzimierza Kotońskiego, potem studiował w Hadze u Louisa Andriessena. Był laureatem wielu konkursów kompozytorskich, jego utwory wykonywano na prestiżowych festiwalach w Polsce i na świecie. Wśród jego najważniejszych dzieł są I Lock my Door upon Myself na smyczki, Counterpoint Seven na orkiestrę i live electronics, utwory orkiestrowe, kameralne, elektroniczne. Pisał również muzykę dla teatru i kina. Zmarł śmiercią samobójczą w wieku 27 lat, pochowany został na Cmentarzu Północnym w Warszawie.

Paweł Markuszewski