Skracamy dystans do kultury
-
Fotografia na przestrzeni wieków (2). Rywal czy sprzymierzeniec malarstwa?
Jest połowa XIX wieku – ulice tętnią życiem, bulwary rozświetlają latarnie gazowe, a w kawiarniach kłębią się tłumy. Miasta rozrastają się szybciej niż kiedykolwiek dotąd, a ludzie mają poczucie, że żyją w czasach rewolucji technicznej. W tej scenerii rodzi się nowa sztuka – fotografia, która z ogromną siłą przenika w obszar zarezerwowany dotychczas dla malarstwa.…
-
Henry Cowell – fortepian inaczej
10 grudnia mija 60 lat od śmierci Henry’ego Cowella. Był jednym z trzech największych – obok Charlesa Ivesa i Edgara Varèse’a – wizjonerów amerykańskiej awangardy muzycznej w pierwszych dekadach XX stulecia. Jako pierwszy zastosował szereg nowych technik gry na fortepianie – uderzanie w klawiaturę pięścią lub przedramieniem, grę bezpośrednio na strunach instrumentu, wykorzystanie zjawiska rezonansu.…
-
Marc Chagall i jego poezje
Marc Chagall kojarzy się z rysunkami lewitujących kochanków, z przemierzającymi przestworza kurami, kozłami, aniołami, bukietami kwiatów, ale też z niezwykłym wyczuciem koloru i specyficznym stylem, który umyka jednoznacznym klasyfikacjom. Malarz, interpretując rzeczywistość, nie posługiwał się jednak wyłącznie obrazem. Ważnym narzędziem było dla niego również słowo. Właśnie wydany został tomik jego wierszy w tłumaczeniu poetki Aleksandry…
-
Harmonia kolektywu – o utworach zbiorowego autorstwa
Arcydzieła muzyki klasycznej wychodzą zazwyczaj spod pióra jednego twórcy. Znacznie rzadziej kompozytorzy decydują się pracować wspólnie. Na przestrzeni wieków powstało wiele dzieł zbiorowego autorstwa. Czasem brzmią one harmonijnie, innym razem ukazują indywidualne wizje poszczególnych twórców. Przyjrzyjmy się wybranym przykładom dzieł, które powstały, gdy kompozytorzy postanowili wyjść z artystycznego odosobnienia. Kamień filozoficzny, czyli Zaczarowana wyspa 11…
-
Fotografia na przestrzeni wieków (1). „Cud światła”. Początki fotografii (1826–1839)
Wyobraź sobie francuską prowincję z pierwszej połowy XIX wieku. Wąskie drogi obsadzone drzewami, powozy stukające po bruku, powolny rytm życia. Wśród nielicznych zabudowań stoi dom o mansardowym dachu – posiadłość Nicéphore’a Niépce w Le Gras. To tu, na poddaszu, w pokoju pełnym dziwnych przyrządów, probówek i blaszanych płytek narodzi się medium, które odmieni świat. Niépce…
-
Jacek Malczewski – malarz, który widział Polskę inaczej
Jest w polskiej sztuce kilka nazwisk, obok których trudno przejść obojętnie. Matejko – kronikarz przeszłości. Wyspiański – wizjoner modernizmu. A między nimi Jacek Malczewski – artysta osobny, niepokorny, rozpięty między romantycznym mitem a chłodną świadomością historii. Malarz, który wziął na siebie ciężar polskiej duszy i przepuścił ją przez swoją nieograniczoną wyobraźnię. Urodzony w 1854 roku…
-
Niespokojny wędrowiec. Historia Adama Mickiewicza
Akuszerka, „chcąc go przeznaczyć na rozumnego”, miała obciąć pępowinę na książce. Nie ma jasnego przekazu, co to była za księga. Jedni piszą, że sądowy proces oprawiony w czarną skórę, inni – że dzieła Ignacego Krasickiego. Tak czy owak, niemowlę ostatecznie zostało narodowym wieszczem, praktyka okazała się więc nad podziw skuteczna. Mowa o Adamie Mickiewiczu, którego…
-
Kto tu właściwie wybiera? AI jako nowy strażnik widzialności sztuki
W debacie o sztucznej inteligencji w kulturze często padają pytania, czy AI nie zastąpi artystów, czy potrzebować będziemy jeszcze malarzy, kompozytorów, literatów. Ale już dziś problem jest bardziej prozaiczny i namacalny – AI wpływa na nasze gusta i je kształtuje. Ma wpływ na odbierających sztukę, ale i tych, którzy ją tworzą. Tłumaczymy sobie, że AI…
-
„Impresja, wschód słońca” Moneta – obraz, który rozpoczął nową erę malarstwa
Wiosną 1874 r. w jednym z paryskich atelier fotograficznych przy Boulevard des Capucines, zebrała się grupa młodych malarzy – Claude Monet, Pierre-Auguste Renoir, Edgar Degas, Camille Pissarro i kilku innych. Nie byli sławni, traktowano ich z pobłażaniem lub kpiną. Postanowili wystawić swoje prace poza oficjalnym Salonem Paryskim, gdzie konserwatywna krytyka od lat decydowała o tym,…
e-mail: kontakt@dlakultury.pl